Στρες αδυναμία ή… δύναμη;

Καθημερινά ακούμε όλο και περισσότερο τη λέξη άγχος, τις κρίσεις άγχους και πόσο επιβλαβής είναι αυτή η κατάσταση για την ψυχική και σωματική μας υγεία. Πολλοί από εμάς, περνάμε πολλές στιγμές της ημέρας μας σε αυτήν την κατάσταση και όμως, αναφερόμαστε στο θέμα σα να είναι ο μεγαλύτερος εχθρός μας. Έχουμε σχεδόν όλοι περάσει από αυτό, χωρίς όμως όλοι να καταφέρουμε να εξοικειωθούμε με αυτό.

Όταν μάθω για το άγχος μπορώ και να το διαχειριστώ, να το χρησιμοποιήσω αντί να με χρησιμοποιεί. Και τότε από αδυναμία καταλήγει να γίνει το δυνατό μου σημείο. Σταματάει να με καθορίζει πλέον, αντίθετα εγώ καθορίζω αυτό.

Τι είναι το άγχος και πώς εμφανίζεται;

Η  αίσθηση αυτή που ονομάζουμε ¨άγχος¨ αφορά συναισθήματα τα οποία πιέσαμε προκειμένου να μην τα βιώσουμε. Έτσι συσσωρεύονται και εμφανίζονται με την μορφή σωματικής δυσφορίας. Συχνά σε δύσκολες περιόδους πίεσης ή έντασης, παγώνουμε τα συναισθήματά μας προκειμένου να διατηρηθούμε σταθεροί και ψύχραιμοι. Τα συμπτώματα του άγχους σε αυτήν την περίπτωση εμφανίζονται μετά το τέλος αυτής της περιόδου, όταν η δύσκολη συνθήκη έχει πλέον περάσει. Τότε χαλαρώνουμε και βγαίνουν στην επιφάνεια όλα όσα έχουμε απωθήσει, προκαλώντας αυτή τη δυσάρεστη αίσθηση ότι κάτι μας βαραίνει.

Μια άλλη περίπτωση στρες είναι όταν ¨καταπίνουμε¨ καταστάσεις εξωτερικές, για παράδειγμα συμπεριφορές ή συναισθήματα άλλων ανθρώπων. Τα βιώνουμε σαν να είναι δικά μας ενώ δεν είναι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι περιπτώσεις που κινούμαστε σε περιβάλλοντα με ένταση (π.χ. μπορεί να είναι στον χώρο εργασίας μας ή ακόμη και στην οικογένειά μας). Είναι σαν να καταπίνουμε αμάσητα σοκολατάκια. Μας βαραίνουν δεν μπορούμε να τα μεταβολίσουμε. Δεν αναπνέουμε καλά, το μυϊκό μας σύστημα ακινητοποιείται και πάλι βιώνουμε ένταση.

Πολλές φορές το άγχος μπορεί να μας επηρεάζει με πιο έμμεσους τρόπους π.χ. μέσα από αϋπνίες, αλλαγή στην όρεξή μας για φαγητό (ίσως τρώμε περισσότερο ή και λιγότερο απ΄ό,τι συνηθίζουμε) ή μια συνεχόμενη αίσθηση κόπωσης.

Πώς μπορώ να το διαχειριστώ;

Αρχικά πρέπει να γνωρίζω και να κατανοώ πως δεν χρειάζεται να κάνω τίποτα προκειμένου να το αποφύγω. Η αλήθεια είναι πως όσο προσπαθώ να το απωθήσω, τόσο πιο ενισχυμένο και πολύπλοκο καταλήγω να το κάνω.

Το άγχος είναι απλά μια σωματική αίσθηση, τίποτα παραπάνω.

Η διαχείριση του άγχους είναι το εργαλείο που μου επιτρέπει να το μετατρέψω από αδυναμία σε δύναμη.

Πρώτο και κύριο σημείο είναι να αναγνωρίσω αυτήν την σωματική αίσθηση. Να έχω την απλή και ουσιαστική επίγνωση ότι ¨αυτήν την στιγμή είμαι σε κατάσταση στρες¨.

Η επίγνωση αυτή από μόνη της λειτουργεί ανακουφιστικά.

Το επόμενο βήμα είναι να κάνω κάποιες εκπνοές όντας συνειδητός ότι εκπνέω καθετί ξένο που έχω απορροφήσει και

τελειώνω με εισπνοές γνωρίζοντας πως παίρνω καθαρό οξυγόνο.

Έτσι έρχομαι στο ¨εδώ και τώρα¨, σ΄ αυτό που συμβαίνει πραγματικά μέσα και έξω από εμένα, βγαίνοντας από σκέψεις απειλητικές και συχνά υπερβολικές. Νιώθω σταθερός γιατί κατάφερα να μετατρέψω την μετέωρη αίσθηση σε βάση και το χαοτικό κομμάτι μου σε κάτι σταθερό και ξεκάθαρο.

Την επόμενη φορά λοιπόν που θα ¨πιάσουμε¨τον εαυτό μας να αγχώνεται, μπορούμε απλά να σταθούμε και να παίξουμε με αυτό. Να ασχοληθούμε μαζί του και να κυριαρχήσουμε τελικά σε αυτό . Μέσα από την εξάσκηση σύντομα θα δούμε πως η ίδια ενέργεια που μέχρι πριν μας απειλούσε και μας καθήλωνε, αυτή η ίδια αίσθηση μας ανοίγει την πόρτα για να κινητοποιηθούμε και να δράσουμε σε οποιαδήποτε συνθήκη. Και ας μην ξεχνάμε, το θέμα δεν είναι τι συμβαίνει γύρω μας μόνο, αλλά κυρίως πώς είμαστε εμείς και τι κάνουμε με αυτό που συμβαίνει.

Κωνσταντινίδου Χριστίνα
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
Ψυχοθεραπεία Gestalt-Trauma Healing (PIT)